Белорусские сочинения
-
Іншае
-
"Родная мова, цудоўная мова..."
"Родная мова, цудоўная мова..."
Родная мова, цудоўная мова!
Ты нашых думак уток і аснова.
Матчын дарунак ад самай калыскі, —
Ты самацветаў яскравая нізка.
Уладзімір Дубоўка
Мова... Мова родная... Матчына мова... Так ласкава называем мы свой духоўны набытак. Родная мова ўваходзіць у наша жыццё з вуснаў маці. Блізкія і дарагія словы злучаюць нас з продкамі, з нашай гісторыяй. Мова ўвабрала ў сябе ўсе акалічнасці нашага жыцця. У сувязі з гэтым і гучаць так пранікнёна радкі з верша «Родная мова» П. Панчанкі:
Як ты дорага мне, мая родная мова!
Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!
Ты калісьці з калыскі мяне падымала
I вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.
У жыцці маім слова найпершае «мама»
I цяпер для мяне сама міла гучыць.
Цяжкі і складаны шлях прайшла беларуская мова, пакуль «выйшла на волю, як кветка красы». Бурны росквіт яе пачаўся ў скарынаўскі час, калі загучалі родныя словы ў Бібліі, у працах В. Цяпінскага, С. Буднага. Але ў канцы XVI стагоддзя настаў час заняпаду: мова страціла статус дзяржаўнай, а кнігі, напісаныя на ей, знішчаліся. I ўсё ж народ любіў сваю мову, не здрадзіў ей. Яна гучала ў полі, у лузе, пад стрэхамі сялянскіх хат. А колькі паэтаў у той час звярталіся да свайго народа з надзеяй абудзіць яго гістарычную памяць. Першым гэта зрабіў Ф. Багупіэвіч у сваей прадмове да зборніка «Дудка беларуская». Мужна адстойвалі права беларусаў карыстацца роднай мовай А. Гурыновіч, Цётка, Янка Купала і іншыя. Але сталася так, што час адраджэння быў кароткі. Дзяржаўная палітыка зліцця нацый і моў прывяла да заняпаду беларускай мовы. Перыяд тэты быў працяглы. I вось 1991 год прынёс чарговую хвалю адраджэння. З новай сілай загучала роднае слова, ажыло ўсюды. Яно ўводзіць нас у навакольны свет, адкрывае таямніцы. I тут прыгадваюцца радкі верша А. Канапелькі:
I я шчаслівы,
Што жыву з табою,
Што ты са мною, мудрая, ідзеш.
Ты часам плачаш ад людскога болю,
Смяешся ты ад радасці людзей.
Цяпер у нашым жыцці адбываюцца вялікія перамены. Мы павінны быць не маўклівымі сведкамі часу, не суддзямі яго, а актыўнымі ўдзельнікамі тых змен, што адбываюцца ў рэспубліцы. Хочацца, каб кожны помніў словы А. Гаруна:
Ты, мой брат, каго зваць Беларусам,
Роднай мовы сваей не цурайся;
Як не зрокся яе пад прымусам,
Так і вольны цяпер не зракайся.
Мы сустракаемся з родным словам на старонках кніг, мы падарожнічаем, а перад намі паўстае наша вялікая краіна з цікавай гісторыяй, своеасаблівай культурай. Пры гэтым прыемна чуць пяшчотныя, мілагучныя словы роднай мовы. Тады ўспамінаецца кожны куток роднай зямлі, яе людзі, і асабліва мілагучнай становіцца мова.
Мова продкаў нашых і нашчадкаў —
Шэпт дубровы і пчаліны звон, —
Нам цябе ласкава і ашчадна
Спазнаваць ажно да скону дзён.
Па чужых краях не пабірацца,
Не аддаць цябе на забыццё,
Наша невычэрпнае багацце,
Наша несмяротнае жыццё.
Ты нашых думак уток і аснова.
Матчын дарунак ад самай калыскі, —
Ты самацветаў яскравая нізка.
Уладзімір Дубоўка
Мова... Мова родная... Матчына мова... Так ласкава называем мы свой духоўны набытак. Родная мова ўваходзіць у наша жыццё з вуснаў маці. Блізкія і дарагія словы злучаюць нас з продкамі, з нашай гісторыяй. Мова ўвабрала ў сябе ўсе акалічнасці нашага жыцця. У сувязі з гэтым і гучаць так пранікнёна радкі з верша «Родная мова» П. Панчанкі:
Як ты дорага мне, мая родная мова!
Мілагучнае, звонкае, спеўнае слова!
Ты калісьці з калыскі мяне падымала
I вучыла ў бацькоў на руках гаварыць.
У жыцці маім слова найпершае «мама»
I цяпер для мяне сама міла гучыць.
Цяжкі і складаны шлях прайшла беларуская мова, пакуль «выйшла на волю, як кветка красы». Бурны росквіт яе пачаўся ў скарынаўскі час, калі загучалі родныя словы ў Бібліі, у працах В. Цяпінскага, С. Буднага. Але ў канцы XVI стагоддзя настаў час заняпаду: мова страціла статус дзяржаўнай, а кнігі, напісаныя на ей, знішчаліся. I ўсё ж народ любіў сваю мову, не здрадзіў ей. Яна гучала ў полі, у лузе, пад стрэхамі сялянскіх хат. А колькі паэтаў у той час звярталіся да свайго народа з надзеяй абудзіць яго гістарычную памяць. Першым гэта зрабіў Ф. Багупіэвіч у сваей прадмове да зборніка «Дудка беларуская». Мужна адстойвалі права беларусаў карыстацца роднай мовай А. Гурыновіч, Цётка, Янка Купала і іншыя. Але сталася так, што час адраджэння быў кароткі. Дзяржаўная палітыка зліцця нацый і моў прывяла да заняпаду беларускай мовы. Перыяд тэты быў працяглы. I вось 1991 год прынёс чарговую хвалю адраджэння. З новай сілай загучала роднае слова, ажыло ўсюды. Яно ўводзіць нас у навакольны свет, адкрывае таямніцы. I тут прыгадваюцца радкі верша А. Канапелькі:
I я шчаслівы,
Што жыву з табою,
Што ты са мною, мудрая, ідзеш.
Ты часам плачаш ад людскога болю,
Смяешся ты ад радасці людзей.
Цяпер у нашым жыцці адбываюцца вялікія перамены. Мы павінны быць не маўклівымі сведкамі часу, не суддзямі яго, а актыўнымі ўдзельнікамі тых змен, што адбываюцца ў рэспубліцы. Хочацца, каб кожны помніў словы А. Гаруна:
Ты, мой брат, каго зваць Беларусам,
Роднай мовы сваей не цурайся;
Як не зрокся яе пад прымусам,
Так і вольны цяпер не зракайся.
Мы сустракаемся з родным словам на старонках кніг, мы падарожнічаем, а перад намі паўстае наша вялікая краіна з цікавай гісторыяй, своеасаблівай культурай. Пры гэтым прыемна чуць пяшчотныя, мілагучныя словы роднай мовы. Тады ўспамінаецца кожны куток роднай зямлі, яе людзі, і асабліва мілагучнай становіцца мова.
Мова продкаў нашых і нашчадкаў —
Шэпт дубровы і пчаліны звон, —
Нам цябе ласкава і ашчадна
Спазнаваць ажно да скону дзён.
Па чужых краях не пабірацца,
Не аддаць цябе на забыццё,
Наша невычэрпнае багацце,
Наша несмяротнае жыццё.