Па старонках твораў пра мінулае

Творчасць Я.Купалы непарыуна звязана з фальклорам. Паэт глыбока ведау не толькi жыццё народа, але i яго вусную паэзiю. Ён любiу народныя песнi i казкi, у якiх выяуляецца мудрасць народа. Вывучаючы фальклор, Купала пазнаемiуся з беларускай i украiнскай народнымi песнямi аб Бандароуне. У 1913г. па матывах гэтых песень iм была напiсана паэма "Бандароуна".

Паэма "Бандароуна” прысвечана гераiчнаму мiнуламу украiнскага народа. Цяжка жылось у той час белускаму i украiнскаму народам. Яны былi паузбаулны усялякiх прау, цярпелi не толькi "феадальны", а i нацыянальна-рэлiгiйны прыгнет. Але народныя масы вялi упартую барацьбу за сваю волю i незалежнасць. У паэме расказвацца аб смелым учынку украiнскай дзяучыны Бандароуны.

У мястэчка Берастэчка, дзе жыла гераiня, "прыблукауся" пан Патоцкi са сваей "хеурай лядочай”. Ён ездзiу па Украiне, свавольнiчау, крыудзiу бедны народ. На вечарынцы у карчомцы пан сустрэу прыгожую Б. i захацеу абняславiць яе. Калi Патоцкi пачау прыставаць да дзяучыны, яна не стрывала i "з'ехала яму па твары". За гэта ганарлiвы пан застрэлiу Бандароуну. Каб загладзiць сваю вiну, ён наладзiу Б. пышнае пахаванне. Але дарэмна, вестка аб смерцi Б. абляцела усю Украiну. Яна выклiкала гнеу i абурэнне народа, i хутка на Украiне супраць польскiх паноу-прыгнятальнiкау пачалося паустанне.

Вобраз Бадароуны. У паэме даецца вобраз вольналюбiвай, мужнай Бандароуны. Яна славiцца сваёй прыгажосцю:

Хараства такога у свеце не было, не будзе.
Аб ёй людзi гаварылi, як аб нейкiм цудзе.

Яна чалавек палымянай душы, гордая, смелая, непакорлiвая. У гэтай простай украiнскай дзяучыны высока развiта пачуцце уласнай чалавечай годнасцi. Але самая выдатная рыса яе характару -- любоу да свайго народа, да свабоды. Б. ненавiдзiць прыгнет, не можа жыць у няволi, не хоча быць палюбоунiцай пана. Свабода для яе даражэй за усе на свеце. У iмя свабоды гераiня ахвяруе сваiм жыццем.

Ну, што волiш сабе выбiраць, пышная паненка:
Цi у бяседзе засядацi вось пад гэтай сценкай
I са мною пiць, гуляцi, ночкi каратацi.
Цi навекi косцi парыць у зямельцы-мацi?

Бандароуна рашуча адхiляе прапанову пана, з пагардай адмауляецца ад яго багацця i грошай. У паядынку з панам Бандароуна не адзiнокая, на яе баку прауда i падтрымка народа. Бандароунана -- дачка народа. Яна здольна на рашучыя учынкi i самаахярнасць. У вобразе Б. адлюстравалiся выдатныя рысы народнага характару як любоу, непакорлiвасць, гераiзм, высокая чалавечая годнасць, маральная чысцiня.

Вобраз пана Патоцкага. Патоцкi -- буйны польскi памешчык, прыгоннiк, грубы дэспат i самадур. Пад яго прыгнетам "стогне змучана Украiна, к небу шле пракляцце". У народзе жыве памяць аб iм, як аб "злым духу". Патоцкi дзейнiчае нахабна. Там, дзе не дапамагаюць грошы, ён учыняе разбой. Яго улада трымаецца на багаццi i грубай сiле. Я.Купала паказвае маральную разбэшчанасць Патоцкага. Ён страцiу свае сумленне, загубiу чалавечае жыцце. Грубы дэспатызм, жорскасць, бесчалавечнасць, маральная нiзасць – усе гэтыя рысы паказваюць маральныя якасцi Патоцкага.

Паэма звязана з фальклорам не толькi зместам, але i мастацкай формай. Яна напiсана у народна-песенным стылi. У паэме ёсць народныя сiмвалiчныя вобразы галубкi (Бандароуна), каршуна (Патоцкi). Мова паэмы вобразная, багатая народна-выяуленчымi сродкамi. Паэма вызначацца глыбокай народнасцю. У ёй праудзiва паказана жыццё у феадальную эпоху i створаны яркi вобраз станоучага героя. Твор з’яуляецца яскравым прыкладам творчага выкарыстаня фальклору у паэзii Я.Купалы.

Iдэйны змест: паэма "Бандароуна” прысвечана гераiчнаму мiнуламу украiнскага народа. Яна адлюстроувае тую змрочную эпоху, калi на Украiне i Беларусi панавалi польскiя паны-магнаты. Цяжка жылося у той час беларускiм i украiнскiм працоуным. Яны былi пазбаулены усякiх правоу.

У аснове сюжета ляжыць канфлiкт памiж Б. i панам Патоцкiм. Для таго, каб больш выразна раскрыць гэты канфлiкт паэт выкарыстоувае прыем кантрасту. Б., як прадстаунiк працоунага народа рэзка процiстаiць пану Патоцкаму. Сутнасць канфлiкта у сацыяльнай няроунасцi. Маральныя якасцi Б. паэт раскрывае праз знешнюю прагажосць. Яна -- чалавек палымянай душы, гордая, смелая, непакорная.