Вечарніцы

такая атмасфера пануе на вечарніцах у хаце Ананія. Аўтар аповесці ўсяляк падкрэслівае ўважлівыя адносіны маладых да старога чалавека: яго і пачастуюць, і давядуць да месца, пасадзяць. У характары Ананія вылучаюцца такія рысы, як набожнасць, разважлівасць, шчырасць, дабрыня. Ён усіх называе «дзетачкамі», «міленькімі», удзячны, што не пакідаюць аднаго зімовымі вечарамі, зычыць старэйшым і маладым багацця і шчасця.

Суседзі добрыя — дзеткі дарагія!
Дзякуй жа вам, што убогу хату
Вы не забылі; — штоб зато багату.
Бог паслаў вам долю...

У аснову аповедаў першай вечарніцы лягла мясцовая, не надта аддаленая ў часе гісторыя пра хітрага Зміцера. Хітрасць у творы разумеецца як імкненне чалавека нешта мець за кошт іншых, не працуючы, не плацячы, не ахвяруючы. Таму спачування да селяніна не адчуваецца, нават калі яго збіваюць з панталыку мінскія ілгуны (песня 3).

У песнях другой вечарніцы паўстае сівая мінуўшчына, у якой адмыслова пераплялося паганства і хрысціянства (паганскі дух Стаура даруе хрысціянскі сімвал). Ствараючы «Стаўроўскіх дзядоў», — такі падзагаловак мае другая частка твора, — В. Дунін-Марцінкевіч абапіраўся на народныя паданні (паданнс пра Паненскую гару), язычніцкую міфалогію (вобразы Стаўра і Гаўра). Які пісьменнікі-рамантыкі, праз фальклорныя легенды і паданні, у якіх у своеасаблівай форме адбілася гісторыя народа, В. Дунін-Марцінкевіч гаварыў сучаснікам пра старажытнасць, пра адметнасць гістарычнага шляху беларусаў.