Карцiны жыцця беларускай вескi у рамане Iвана Мележа "Людзi на балоце". Галерэя характарау у творы. № 1.

№ 1.

"Людзi на балоце" -- раман пра жыхароу глухой вёсачкi Куранi, адрэзанай ад знешнега свету непраходнымi палескiмi балотамi. Iвана Мележа больш за усе прыцягвае штодзеннае жыцце куранеуцау, тое знешне неяркае, шэрае, з чаго па сутнасцi, i складаецца жыцце тысяч i мiльенау людзей, моцна прывязаных да зямлi.

Усе, што тут адбываецца спачатку здаецца самым звычайным, вельмi ужо "празаiчным". Нiякiх значных подзвiгау, абсалютна нiчога гераiчнага куранеуцы у рамане не робяць. Днi кожнага з iх перапоунены неадкладнымi справамi, клопатамi, якiя з году у год паутараюцца. Трэба i сваячасова скасiць сена на гiблым балоце. I зжаць неурадiвае жыта, i зкалацiць яго цагамi. I назбiраць грыбоу у лесе i ягад на тым балоце. У гэтым кругавароце бясконцых турбот, гаспадарчых разлiкау i разваг iдуць год за годам, праходзiць жыццё палешукоу.

Вядома, што не толькi працай захоплены "балотныя людзi", хоць iменна ёй аддаюць яны большую частку свайго часу. Ёсць у iх час роздыху, традыцыйныя святы, днi вясёласцi, зусiм непабныя на чарагу iншых будзеных дзен. Тады яны тоупяцца на нядзельным кiрмашы у суседнiх Юравiчах, п'юць самагонку i спяваюць песнi на вяселлi, шумяць на сходцы, да хрыпаты спрачаючыся пра зямлю, пра яе перадзел.

З амаль этнаграфiчнай дакладнасцю адмоулен у рамане быт беларускага палесся. Перад намi -- нiбы замкнуты у сябе, звычайны вясковы свет, дзе свае нацыянальныя традыцыi, паданнi i пелер'i, зiмовыя дзявочыя пасядзелкi, iгрывчы з песнямi, калядная варажба i хаджэнне з "казой" -- гэта i многае iншае натуральна i свабодна увайшло у раман.

Варта уважлiва усяукацца у наiуна-прастелушны расказ аб начной сустрэчы з ведзьмакамi, праходзецца ад таго, як старая знахарка верыць чарадзейнаму "зелью" з лекавых трау, або звярнуць увагу на апiсанне абеда у сям'i куранеускага кулака Глушака, якi строга захоувае демастроеускiя сямейныя традыцыi, i лёгка адчуць, з якiм веданнем усяго укладу народна -- сялянскага жыцця выпiсаны шматлiкiя жанравыя карцiны рамана.

I усе гэта уключана аутарам у раман не дзеля дэмагогii i паэтiзацыi старадаунасцi. Зроблена гэта у iмя паунаты мастацкага узнаулення жыцця сялянства, якое не разабавiлася ад iнстiжа засасонау мiнулага, а ужо збудзеца да затыунай "творчасцi новага жыцця".